ရခိုင္ျပည္ဇာေၾကာင္႔ပ်က္
Thursday, April 25, 2013
ရခိုင္ျပည္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ က်ဆံုးရျခင္းေၾကာင္႔ ပ်က္စီးရျခင္းအေၾကာင္းကိုရခိုင္
သမိုင္းဆရာတစ္ခ်ိဳ႕က ငသံေဒြေၾကာင္႔ က်ဆံုးရလီေရပ်က္စီးလားရလီေရလို႔ ငသံေဒြ
တစ္ဦးတည္းအေပၚအျပစ္လုံးလံုးပံုခ်ထားေရအတြက္နန္႔ ရခိုင္သူရခိုင္သားရို႕က ငသံ
ေဒြကို ျပည္ဖ်က္ဇာတ္ေကာင္(ဗီလင္) အမ်ိဳးသားသစၥာေဖာက္တစ္ဦးအျဖစ္ အျမင္ဟိ
ကတ္ပါေရ။ အကၽြန္အျမင္မွာေတာ႔ခါ ငသံေဒြတစ္ဦးတည္းေၾကာင္႔ ရခိုင္ျပည္အခ်ဳပ္အ
ျခာအာဏာက်ဆံုးေရ ပ်က္စီးလားေရလို႔မျမင္ပါ။ ရခိုင္ျပည္ကို ဖ်က္စီးခေရလူတိ အ
မ်ားၾကီးဟိခပါေရ။ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာက်ဆံုးရျခင္းအေၾကာင္းကို ေလ႔လာၾကည္႔ေရ
ခါ ေျမာက္ဦးေခတ္ေႏွာင္းကာလရို႕မွာ အရည္အခ်င္းညံ႔ဖ်င္းေရမင္းတခ်ိဳ႕ေၾကာင္႔အုပ္
ခ်ဳပ္မႈ ယႏၵယားပ်က္ျပားလာျခင္း ၊ သဘာဝေဘးအႏၱရာယ္ဆိုးရို႕က်ေရာက္ျခင္း၊စည္း
လံုးညီညြတ္မႈပ်က္ျပားျခင္းရို႕ေၾကာင္႔ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာက်ဆံုးရလီေရလို႔ ျမင္မိပါ
ေရ။
ေျမာက္ဦးေခတ္ကို ေလ႔လာၾကည္႔ကတ္ပါေမ။ ေျမာက္ဦးေခတ္ကို မင္းေစာမြန္ေခတ္ ၊
မင္းဗာၾကီးေခတ္ ၊ နရပတိႀကီးမင္းေခတ္ဆိုၿပီးေက သံုးပိုင္းခြဲျခား ၾကည္႔ဖို႔လိုပါေရ။
ေျမာက္ဦးထီးနန္းကို သကၠရာဇာ(၁၄၃၀) ျပည္႔ႏွစ္မွာ မင္းေစာမြန္ကအစျပဳတည္
ေထာင္ၿပီးေက ဘေစာျဖဴမင္း (၁၄၅၉ ၊ ၁၄၈၂)အထိ ပထမေျမာက္ဦးေခတ္လို႔ ဆိုရပါ
မယ္။ ပထမေျမာက္ဦးေခတ္မွာ ႏိုင္ငံေရးတည္ၿငိမ္ၿပီး စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးလာၿပီးေက စစ္
ေရးအင္အားကိုလည္း တည္ေဆာက္ႏိုင္ခပါေရ။အိႏၵိယမဂိုဘုရင္ရို႕နန္႔လည္းၿငိမ္းခ်မ္း
စြာ အတူယွဥ္တြဲနိန္ထိုင္ခကတ္လို႔ ျပည္ပထိပါးမႈလည္းကင္းဝီးခပါေရ။
ဘေစာျဖဴမင္းကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္(၄၈)ႏွစ္ၾကာကာလအတြင္း ရခိုင္ပိုင္သက္မင္းျပည္၊
ၿမိဳမင္းျပည္ စစ္တေကာင္းနန္႔ ဘဂၤါ(၁၂)ၿမိဳ႕ရို႕ကို လက္လႊတ္လိုက္ရၿပီးေကျပည္တြင္း
မွာလည္း မၿငိမ္မသက္မႈ သီြးကြဲမႈရို႕ဟိလာေရ။ ယင္းပိုင္အေျခအေန ဆိုးရြားနိန္စြာကို
မင္းဗာႀကီး (၁၅၃၁- ၁၅၅၃) ကထိန္္းသိမ္္းႏိုင္ခၿပီးေက သွ်င္ငယ္ဆရာဦးျမဝါနန္႔ပညာ
ဟိအမတ္ခ်ဳပ္ႀကီး မဟာပညာေက်ာ္ရို႕၏အကူအညီနန္႔ ရႊီေရာင္လႊမ္းေရ ေျမာက္ဦး
ေခတ္ကို အထြတ္အထိပ္ထိေရာက္ေအာင္တည္ေဆာက္ႏိုင္ခပါေရ။ယင္းအတြက္နန္႔
ေစာမြန္ျပင္ျပဳ မင္းဗာတည္ ရီႊေျမာက္ဦးယို႔ တေဘာင္အတိတ္ေဆာင္ခေရ မဟုတ္ပါ
လား။ မင္းဗာႀကီးလက္ထက္ ရခိုင္ျပည္မွာ စစ္ေရး၊စီးပြားေရး အင္အားေတာင္႔တင္း
လာလို႔ ဘဂၤါ(၁၂)ၿမိဳ႕ကို ျပန္ပနာသိမ္းပိုက္ႏိုင္ခၿပီးေက အရွိန္အဝါႀကီးမားေရမဂိုဘုရင္
ရို႕၏ ရာဇဌာနီ ေဒလီပဆာကိုလည္း ေအာင္ႏိုင္ခပါေရ။ မင္းဗာႀကီးကအစျပဳလို႔ သီရိ
သုဓမၼရာဇာမင္း(၁၆၂ ၂-၁၆၈၂) အထိကို ဒုတိယေျမာက္ဦးေခတ္လို႔ဆိုရပါေမ။ ဒုတိ
ယေျမာက္ဦးေခတ္မင္းဆက္ရို႕က ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ကို ဘဂၤလားပင္လယ္ကမ္းၿခီမွာ အ
ေကာင္းဆံုးခံတပ္ၿမိဳ႕ႀကီးတစ္ၿမိဳ႕အျဖစ္ တည္ေဆာက္ႏိုင္ခရံုမက ရခိုင္တပ္မေတာ္ကို
လည္း ေခတ္မီတပ္မေတာ္အျဖစ္ တည္ေထာင္ခကတ္ပါေရ။ ၿခီလွ်င္တပ္သား တစ္
သန္း၊ဆင္တပ္ အင္အား(၁၅၀၀)နန္႔စစ္သွီ (၁၀၀၀၀) ရို႕ကို ပိုင္ဆိုင္ၿပီးေကအေျမာက္
လက္နက္ရို႕မွာ မရီြတြက္ႏိုင္ေအာင္မ်ားျပားေၾကာင္း၊ထို႔အျပင္ရီတပ္မွာ ပင္လယ္လိႈင္း
ပင္မ်ားျပားေၾကာင္းကို ႏိုင္ငံျခားမွတ္တမ္းရို႕က ဆိုထားပါေရ။ ဒုတိယေျမာက္ဦးေခတ္ အက်ယ္အဝန္းမွာလည္း အေနာက္ ဘဂၤါ(၁၂)ၿမိဳ႕နန္႔ ဟံသာဝတီကို ေအာင္ႏိုင္ခလို႕ ဧရာဝတီျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသအပါအဝင္ ေမာ္လၿမိဳင္ကမ္းရိုးတန္း အထိက်ယ္ျပန္႔ခပါ
ေရ။ေတာင္ငူကိိုဝိုင္းရံလာေရယိုးဒယားဘုရင္လူမ်ိဳးရို႕က ရခိုင္လူမ်ိဳးရို႕ကိုေဗာမားယိုင္
(ျမန္မာႀကီး) ဟာထိုအခ်ိန္ကစလို႔ သတ္မွတ္ခကတ္ပါေရ။ ထိုေခတ္ ရခိုင္တပ္မေတာ္
မွာ ေပၚတူဂီ ၊ယိုးဒယား ၊ဂ်ပန္ ၊ အင္းဝ ၊ဟံသာဝတီ ၊ ဘဂၤလားနန္႔မဂို စစ္သည္ရို႕ကို
ငွားရမ္းအသံုးျပဳခကတ္ပါေရ။ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ေတာ္မွာလည္း အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ
ေရာင္းဝယ္ေဖါက္ကားသည္႕ၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးတစ္ခုျဖစ္ၿပီးေက ေဒသတြင္ႏိုင္ငံရို႕အပါအ
ဝင္ အေနာက္ဥေရာပမွ ေပၚတူဂီ၊ဒတ္ခ်္ကုန္တိုက္ရို႕ ဖြင္႔လွစ္ေရာင္းဝယ္ ေဖါက္ကား
ခပါေရ။ ေရႊဒဂၤါး ၊ေငြဒဂၤါးရို႕ကိုလည္း ခပ္ႏွိပ္ ခန္႔ခြဲခလို႔ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕၏ ၾကြယ္ဝမႈ ၿမိဳ႕
ေတာ္ပမာဏမွာ ကမၻာအေနာက္ဘက္ဟိ အမ္စတာဒန္ၿမိဳ႕၊ လန္ဒန္ၿမိဳ႕ေတာ္ရို႕ နန္႔
တူညီေၾကာင္း ကို ႏိုင္ငံျခားမွတ္တမ္း ရို႕မွာတြိ႕ရပါေရ။
ယင္းပိုင္အဖက္ဖက္က တိုးတက္ျပည္႔စံုၿပီးေက အေရွ႕ေတာင္အာရွဘဂၤလားေဒသက
အထင္ကရႀကီးက်ယ္ခန္းနားေသာ ရခိုင္ႏိုင္ငံေတာ္ေျမာက္ဦးရီႊနန္းေတာ္ ပ်က္စီးလား
ရျခင္းအစမွာကား သီရိသုဓမၼမင္းကို မိဘုရားနတ္သွ်င္မယ္က ေလာင္းၾကက္စား ငကု
သလအမတ္နန္႔ ပူးေပါင္းဗ်ယ္ အဆိပ္ခတ္ၿပီး လုပ္ႀကံလီေရအတြက္ သီရိသုဓမၼရာဇာ
မင္း နတ္ရြာစံရပါလီေရ။ ထိုမင္းကြယ္လြန္ျခင္းနန္႔အတူ သက်သာဂီဝင္ မင္းမ်ိဳးလည္း
ျပဳတ္လီရပါေရ။ ရခိုင္သမိုင္းအစမာရယုက ဆိုဆို ကံရာဇာႀကီးကေျပာေျပာ ဓညဝတီ ၊ေဝသယလီနန္႔၊ေလးၿမိဳ႕၊ေျမာက္ဦးေခတ္ မင္းဆက္ရို႕မွာ သက်သာဂီဝင္ မင္းမ်ိဳးမင္း
ႏြယ္ရို႕ပင္ျဖစ္ပါေရ။
တတိယေျမာက္ဦးေခတ္ကို ေလာင္းၾကက္စား အမတ္ႀကီးငကုသလက နရပတိႀကီး
မင္း (၁၆၃၈-၁၆၄၅) ဘြဲ႔ကို ခံယူပနာ ေျမာက္ဦးထီးနန္းကို စိုးစံလီေရအခ်ိန္ကစလို႔
ရခိုင္ျပည္စည္းလံုးညီညြတ္မႈ အစစၿပိဳကြဲလာပါေရ။အရည္အခ်င္းဟိသူ ပညာဟိရို႕
လမ္းေပ်ာက္ကြယ္လားၿပီးေက ႏိုင္ငံျခားကုန္သြယ္မႈရို႕လည္း ရပ္ဆိုင္းလားေရ အ
တြက္ စီးပြားေရးလည္း က်ဆင္းလားပါေရ။
ထိုမင္းကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ တတိယေျမာက္ဦးေခတ္ မင္းဆက္ရို႕က တိုင္းျပည္အင္
အားကို ႀကိဳးစားတည္ေဆာက္ခကတ္ေကလဲ အယင္ေျမာက္ဦးေခတ္ကိုလိုက္မမွီပါ
ဗ်ယ္။ တစတစနန္႔ အဖက္ဖက္က ယိုယြင္းနိန္ေရအခ်ိန္မွာ အေရအခ်င္းညံ႔ဖ်င္းေရ
ဥဂၢါမလမင္း (၁၆၇၄-၁၆၈၅)ကိုကိုယ္ရံေတာ္တပ္ဖြဲ႔ကလုပ္ၾကံလို႔ ကြယ္လြန္လားေရ
အခါ ထိုတပ္ဖြဲ႔ကပင္ ဘုရင္ရို႕ကိုနန္းတင္နန္းခ် ၿပဳလုပ္ၿပီးေက (၂၅)ႏွစ္တိုင္တိုင္ အ
ထိမ္းအကြပ္မရွိ လုပ္ခကတ္ေတအတြက္ ရခိုင္ျပည္မွာ နန္းလုမႈ ပုန္ကန္ျခားနားမႈရို႕
မ်ားလာပါေရ။နဂအဘယရာဇာမင္း(၁၇၄၃- ၁၇၆ ၁)ထီးနန္းရလာေရအခါမွ တိုင္း
ျပည္ကို အခက္အခဲၾကားက(၁၉)ႏွစ္တိုင္တိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ခပါေရ။ ထိုမင္းကြယ္လြန္
ၿပီးေနာက္တစ္ဆက္တည္း(၁၇၆၂)ခုႏွစ္မွာ ရခိုင္ျပည္သမိုင္းမွာ အဆိုးရြားဆံုးငလွ်င္
ႀကီးလႈပ္ခတ္လီေရအတြက္ ပင္လယ္လိႈင္းလံုးႀကီးရို႕ေၾကာင္႔ ရီလႊမ္းမိုးမႈခံရပနာ
ဆန္စပါးထုတ္လုပ္မႈထိခိုက္လားပါေရ။ကံၾကမၼာဆိုးရို႕က တစ္ခုၿပီးတစ္ခုလိုက္လာလို႔
(၁၈)ရာစုေႏွာင္းပိုင္းကာလရို႕မွာ ေျမာက္ဦးေခတ္၏ အနိဌာရံုကာလလို႔ဆိုရပါ
ေမ။ နန္းလုမႈ ၊ပုန္ကန္မႈရို႕မ်ားျပားလာၿပီးေက စီးပြားေရက်ဆင္းမႈ မၿငိမ္မသက္မႈရို႕
အႀကိမ္ႀကိမ္ႀကံဳတိြလာရပါေရ။ စႏၵသတိသရာဇာေနာင္ဘြဲ႕အမည္ ဓမၼရာဇာ(၁၇၇၇-
၁၇၈၂)မင္း နန္းသက္ (၅)ႏွစ္ အတြင္းမွာပင္ပုန္ကုန္မႈ (၂၅)မႈနန္႔ၾကံဳတိြခရပါေရ။ ထို
မင္းကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ အမႈးအမတ္ရို႕က ရမ္းၿဗဲစားလက္ဝဲျပန္ သတိုးေအာင္ကို မင္းေျမာက္ကတ္လို႕မဟာသမၼတရာဇာ(၁၇၈၂-၁၇၈၅) ဘြဲ႔ကို ခံယူပနာေျမာက္ဦး
ထီးနန္းကို ေနာက္ဆံုးမင္းအျဖစ္ စိုးစံအုပ္ခ်ဳပ္ခပါေရ။ ထိုမင္းနန္းတက္လို႔(၂)ႏွစ္ အ
တြင္းမွာ ျပည္တြင္းဆူပူမႈကို ၿငိမ္ေအာင္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခေကေလ႔ ရီႀကီးျခင္း ၊ သဘာ
ဝေဘးအႏၱရာယ္ က်ေရာက္လာလို႕ရခိုင္ျပည္၏စပါးက်ီျဖစ္ေသာ ကုလားတန္ျမစ္ဝန္း
တစ္ေလ်ွာက္ေဒသရိုု႕မွာ ပ်က္စီးဆံုရႈံးမႈရို႕ၾကံဳတိြ႕ျဖစ္ခပါေရ။
ယင္းအျဖစ္အပ်က္ျဖစ္ၿပီးေနာက္ (၅)လၾကာေရအခါ ေျမာက္ဦးထီးနန္းကို ရယူခ်င္ေရ
အမ်ိဳးသားသစၥာေဖာက္ငသံေဒြ ဦးေဆာင္ေရအဖြဲ႔က အမရပူရမင္းဘိုးေတာ္ဘုရားကို ပင္႔ေဆာင္လီေရအတြက္ အမရပူရတပ္ရို႕ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ေတာ္ကို ခ်ီတက္သိမ္းပိုက္လာ
ရာ(၁၇၈၅ ခု ဇႏၷဝါရီလ(၁) ရက္နိန္႕မွာ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ေတာ္ က်ဆံုးလားလီပါ ေရ။ ၿမိဳ႕
ေတာ္က်ဆံုးၿပီး (၉)ရက္အၾကာမွာ ရခိုင္ဘုရင္ကိုဖမ္းမိေရအတြက္ ထိုအခ်ိန္ကစလို႔
ရခိုင္ႏိုင္ငံေတာ္အ ခ်ဳပ္အျခာအာဏာက်ဆံုးလားရလီပါေရ။ရခိုင္ရို႕က်ဆံုးျခင္းနန္႔အ
တူ မဟာမုနိဘုရား၊မုနိေလးဆူ၊ရဟန္းပညာဟိ လူပညာဟိ ၊ ေျမာက္မ်ားစြာ ၊ စာပီ ၊
ယိုင္ေက်းမႈ ၊ အေျမာက္လက္နက္ ၊ ရီျပင္ရီေအာက္ ၊ ၿမီျပင္ၿမီေအာက္ ၊သံယံဇာတရို႕
ဆံုးရံႈးလားရလီပါေရ။ ထိုထက္မက ဆံုးရံႈးလိုက္ရစြာက ရခိုင္သူရခိုင္သားရို႕ သူတလူ
ငါတမင္းစိတ္နန္႔ စည္းလံုးညီညြတ္မႈ ရို႕ပ်က္ျပားလားစြာပင္ျဖစ္ပါေရ။
ရခိုင္သူရခိုင္သူအေပါင္းရို႕ ရခိုင္ျပည္အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ က်ဆံုးခလီေကေလ႔ တိုင္း
ျပည္နန္႔လူမ်ိဳးမေပ်ာက္သိပါ ရခိုင္ျပည္ ရခိုင္လူမ်ိဳး ကမၻာတည္ရြိ တည္ၿမဲစီဖို႔ စည္းလံုး
ညီညြတ္ဖို႔ အခ်ိန္တန္ပါဗ်ယ္လို႔ (၂၂၈)ႏွစ္ျပည္႔ ရခိုင္အခ်ဳပ္အျခာအာဏာက်ဆံုးေရ
နိန္႔ အမွတ္တရတိုက္တြန္းလိုက္ရပါေရ။
ငါအမ်ိဳးခ်စ္ သူလဲခ်စ္နန္႔
မ်ိဳးခ်စ္မ်ားစြာ ဟ္ျငားေသာ္လည္း
ရခိုင္ဧက ေဒြးမရဟု
မ်ိဳးျခားဆိုရိုး နာမဆိုးကို
ပယ္ဖ်က္ဝန႔္လူ ဇာသူဟိလဲ
ေခၚေတာင္းဝံ႔လား။
အေနာင္
ေသြးသင္႔သစၥာ
ေက်ာက္ေတာ္ေက်းလက္ - သရက္အုပ္ရြာ
ကမၻာေက်ာ္ၿပီ - ဦးေက်ာ္ေမာင္ေရႊ
ေသေန႔မလြတ္ - လယ္ေတာစပ္မွာ
ဝပ္စင္းလဲေလ်ာင္း - သူ႔အေလာင္းကား
မၾကားဝံ႔ မျမင္ခ်င္ - မေတြးထင္လည္း
ရာဇဝင္ေတာ႔တင္ခဲ႔ၿပီ။
သူေသသည္မွာ - ဇရာမရဏ
ဒုကၡေၾကာင္႔လည္း မဟုတ္ပါ၊
သူေသသည္မွာ - ေရာဂါဘယ
ေဝဒနာေၾကာင္႔လည္းမဟုတ္ပါ၊
သူေသသည္မွာ - အဆိပ္ျပင္းမိ
ပိုးထိ၍လည္းမဟုတ္ပါ။
သူေသသည္မွာ - မေတာ္တဆ
ထိရွ၍လည္းမဟုတ္ပါ၊
သူေသသညမွာ - စားရိကၡာကင္း
ထမင္းငတ္၍ မဟုတ္ပါ။
သူေသသည္မွာ သူ႔ပတ္ဝန္းက်င္
လည္ကြင္းျပင္လည္း သန္႔စင္စပါး
ေသြးေႏွာသြားၿပီ စပါးစိုက္ခင္း
လယ္ကန္သင္းလည္း တလင္းေသြးအိုင္
ေသြးၿဖိဳင္ၿဖိဳင္ႏွင္႔။
စပါးေရႊဝါ ရြက္ညွာညြန္႔ဖူး
ေသြးရည္လူးၿပီး မူးေမ႔သည္ေယာင္
ေတာင္ေျမာက္ယိမ္းႏြဲ႔ ေပ်ာ႔ေခြငဲ႔ကာ
ေလသဲ႔သဲ႔ႏွင္႔ ေလယူသင္႔ရာ
ေသြးသင္႔သစၥာဆိုခဲ႔ၿပီ။
သူေသသည္မွာ ဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္
ဓါးထက္ထက္ျဖင္႔ ရက္ရက္စက္စက္
လည္ပင္းထက္ကို အခ်က္တစ္ရာ မကပါဘူး။
ခုတ္ရာမို႔မို႔ ေသြးစို႔စို႔ျဖင္႔
ရင္႔နင္႔မေျဖသာ ရင္ထင္႔မေၾကစရာ
ရင္သင္႔ေဝဒနာကို ရင္မွာျပြတ္သိပ္
ရင္ထဲပိတ္ၿပီး ေသာ႔ခ်ိပ္၍လည္း မထားခ်င္။
ဗုဒၵေဂါတမ ၾကြခ်ီခဲ႔ရာ
ေသလာဂီရိ သမိုင္းရွိသည္
မုနိမဟာ စႏၵာသူရိယ
ဘဝမင္းတရား ဘုရားရွင္ေက်ာ္
ဦးစြာပင္႔ဖိတ္ သစၥာရိပ္ႏွင္႔
ဗ်ာဒိတ္ေအာင္ေျမ တို႔ဌာေန။
ဤေျမသမိုင္း ရိုင္း၍ေက်ာ္ၿပီ
ဦးေက်ာ္ေမာင္ေရႊ ဤေျမ ဤေရ
ေက်ာက္ေတာ္ေျမမွာ အေသမလွ
ဘဝကံခ်ြတ္ ရုန္းမလြတ္သာ
ဝ႗္ေၾကြးတင္ရစ္ ေသတြင္းနစ္ခဲ႔။
သူ႔ေျမက်ဴးေက်ာ္ သူရြာမီးရိႈ႕
ကုလားမ်ိဳးတို႔ ဆိုးသြမ္းယုတ္မာ
ရက္စက္ပါေပ႔ ဤေျမ႔သခင္
ေက်းဇူးရွင္ကို မတင္ေက်းဇူး
မဆပ္ဖူးပဲ လူသတ္က်ဴးကာ
မိစၦာေခြးဇာတ္ ခင္းၾကၿပီ။
အရိပ္ေနလွ်က္ အခက္ခ်ိဳးခ်ိဳး
အညွိဳးအေတး ေသြးေအးေအးျဖင္႔
နီးေဝးမေရွာင္ ရာေထာင္သတ္ဖို႔
ဂ်ီဟဒ္စစ္ပြဲ နိဒါန္းလား။
ဤေျမက်ဴးေက်ာ္ ေခၚေတာ႔ဘဂၤါလီ
ၾကံစည္ၾကိဳတင္ သတ္ကြင္းဆင္၍
အရွင္လတ္လတ္ လည္လွီးျဖတ္သည္။
သတ္သည္႔႑ာန္ တာလီဘန္လား
ထင္ေယာင္မွားမိ ကုလားလူစုတ္
သူသတ္ယုတ္ကို ပုဒ္မ ပုဒ္ထီး
ဖမ္းဆီးမိန္႔လည္း မၾကားရ။
တရားဥပေဒ နယ္ေျမစိုးမိုး
ေခါင္ရိုးက်ိဳးေတာ႔ ကိုယ္က်ိဳးရွာသမား
လဘ္စားလဘ္ယူ ဝမ္းစာခ်ဴၾက
ျပည္သူရခိုင္ မိႈင္မေနႏွင္႔
သင္႔တင္႔ရာတြဲ လက္ခ်င္းဆြဲ၍
တိုက္ပြဲဝင္ဖို႔ ျပင္ၾကေလာ။
ဓည ရမၼာ ဒြါရာေမဃ
ဝတီေလးရပ္ ညီညြတ္စည္းရံုး
ထီးသုဥ္း နန္းသုဥ္း ၿမိဳ႕သုဥ္းမခံ
ဇာတိမာန္ျဖင္႔ ရန္ဟူသမွ်
ရရာစြဲကိုင္ အႏိုင္တိုက္ထုတ္
မ်ိဳးျဖဳတ္ဖို႔ရာ ရွိေတာ႔သည္။
တစ္ေယာက္ေသက တရာသတ္မွ
ေတာ္ကာက်မည္ ဤကား ရခိုင္သား
ဤကား ရခိုင္ျပည္ ရခိုင္႔ေသြးသည္
ရဲရဲနီ၏ အီစေရးထံုး က်င္႔သံုးပါမွ
ရကၡျပည္သာရွိလိမ္႔မည္။
ဥိးေက်ာ္ေမာင္ေရႊ
ေရာက္ေလရာမွ အမွ်ရ၍
ဘဝေကာင္းမႈ ဒါနဆုကို
သာဓုေခၚပါ ငါတို႔ျပည္သူ
ေသြးဆူဆူျဖင္႔ အပူမီးသင္႔
ရင္ထဲနင္႔လည္း
ေသြးသင္႔သစၥာဆိုေနမည္၊
ေသြးသင္႔ေသြးေႀကြးဆပ္ပါမည္။
ဦးေက်ာ္ေမာင္ေရႊ
ေကာင္းရာဘံုမွာ စံေပ်ာ္ေလ၊
ေကာင္းရာသုဂတိ လားပါေစ။
လွေအးေမာင္
တိုက်ိဴ ၊ဂ်ပန္
(၂၀၁၂ - ၉ - ၁၅ )
(၈) တန္းေက်ာင္းသားအရြယ္မွာ ကဗ်ာေရးစပ္နည္းကို သင္ၾကားေပးခဲ႔ေသာ
ဆရာစစ္ေတြညိဳသန္႔ႏွင္႔ ရခိုင္ သမိုင္းသုေတသီ ဆရာသွ်င္အုန္း တို႔အား ဤ
ကဗ်ာျဖင္႔ ဦးခိုက္ ကန္ေတာ႔လိုက္ပါသည္။
သမိုင္းဆရာတစ္ခ်ိဳ႕က ငသံေဒြေၾကာင္႔ က်ဆံုးရလီေရပ်က္စီးလားရလီေရလို႔ ငသံေဒြ
တစ္ဦးတည္းအေပၚအျပစ္လုံးလံုးပံုခ်ထားေရအတြက္နန္႔ ရခိုင္သူရခိုင္သားရို႕က ငသံ
ေဒြကို ျပည္ဖ်က္ဇာတ္ေကာင္(ဗီလင္) အမ်ိဳးသားသစၥာေဖာက္တစ္ဦးအျဖစ္ အျမင္ဟိ
ကတ္ပါေရ။ အကၽြန္အျမင္မွာေတာ႔ခါ ငသံေဒြတစ္ဦးတည္းေၾကာင္႔ ရခိုင္ျပည္အခ်ဳပ္အ
ျခာအာဏာက်ဆံုးေရ ပ်က္စီးလားေရလို႔မျမင္ပါ။ ရခိုင္ျပည္ကို ဖ်က္စီးခေရလူတိ အ
မ်ားၾကီးဟိခပါေရ။ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာက်ဆံုးရျခင္းအေၾကာင္းကို ေလ႔လာၾကည္႔ေရ
ခါ ေျမာက္ဦးေခတ္ေႏွာင္းကာလရို႕မွာ အရည္အခ်င္းညံ႔ဖ်င္းေရမင္းတခ်ိဳ႕ေၾကာင္႔အုပ္
ခ်ဳပ္မႈ ယႏၵယားပ်က္ျပားလာျခင္း ၊ သဘာဝေဘးအႏၱရာယ္ဆိုးရို႕က်ေရာက္ျခင္း၊စည္း
လံုးညီညြတ္မႈပ်က္ျပားျခင္းရို႕ေၾကာင္႔ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာက်ဆံုးရလီေရလို႔ ျမင္မိပါ
ေရ။
ေျမာက္ဦးေခတ္ကို ေလ႔လာၾကည္႔ကတ္ပါေမ။ ေျမာက္ဦးေခတ္ကို မင္းေစာမြန္ေခတ္ ၊
မင္းဗာၾကီးေခတ္ ၊ နရပတိႀကီးမင္းေခတ္ဆိုၿပီးေက သံုးပိုင္းခြဲျခား ၾကည္႔ဖို႔လိုပါေရ။
ေျမာက္ဦးထီးနန္းကို သကၠရာဇာ(၁၄၃၀) ျပည္႔ႏွစ္မွာ မင္းေစာမြန္ကအစျပဳတည္
ေထာင္ၿပီးေက ဘေစာျဖဴမင္း (၁၄၅၉ ၊ ၁၄၈၂)အထိ ပထမေျမာက္ဦးေခတ္လို႔ ဆိုရပါ
မယ္။ ပထမေျမာက္ဦးေခတ္မွာ ႏိုင္ငံေရးတည္ၿငိမ္ၿပီး စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးလာၿပီးေက စစ္
ေရးအင္အားကိုလည္း တည္ေဆာက္ႏိုင္ခပါေရ။အိႏၵိယမဂိုဘုရင္ရို႕နန္႔လည္းၿငိမ္းခ်မ္း
စြာ အတူယွဥ္တြဲနိန္ထိုင္ခကတ္လို႔ ျပည္ပထိပါးမႈလည္းကင္းဝီးခပါေရ။
ဘေစာျဖဴမင္းကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္(၄၈)ႏွစ္ၾကာကာလအတြင္း ရခိုင္ပိုင္သက္မင္းျပည္၊
ၿမိဳမင္းျပည္ စစ္တေကာင္းနန္႔ ဘဂၤါ(၁၂)ၿမိဳ႕ရို႕ကို လက္လႊတ္လိုက္ရၿပီးေကျပည္တြင္း
မွာလည္း မၿငိမ္မသက္မႈ သီြးကြဲမႈရို႕ဟိလာေရ။ ယင္းပိုင္အေျခအေန ဆိုးရြားနိန္စြာကို
မင္းဗာႀကီး (၁၅၃၁- ၁၅၅၃) ကထိန္္းသိမ္္းႏိုင္ခၿပီးေက သွ်င္ငယ္ဆရာဦးျမဝါနန္႔ပညာ
ဟိအမတ္ခ်ဳပ္ႀကီး မဟာပညာေက်ာ္ရို႕၏အကူအညီနန္႔ ရႊီေရာင္လႊမ္းေရ ေျမာက္ဦး
ေခတ္ကို အထြတ္အထိပ္ထိေရာက္ေအာင္တည္ေဆာက္ႏိုင္ခပါေရ။ယင္းအတြက္နန္႔
ေစာမြန္ျပင္ျပဳ မင္းဗာတည္ ရီႊေျမာက္ဦးယို႔ တေဘာင္အတိတ္ေဆာင္ခေရ မဟုတ္ပါ
လား။ မင္းဗာႀကီးလက္ထက္ ရခိုင္ျပည္မွာ စစ္ေရး၊စီးပြားေရး အင္အားေတာင္႔တင္း
လာလို႔ ဘဂၤါ(၁၂)ၿမိဳ႕ကို ျပန္ပနာသိမ္းပိုက္ႏိုင္ခၿပီးေက အရွိန္အဝါႀကီးမားေရမဂိုဘုရင္
ရို႕၏ ရာဇဌာနီ ေဒလီပဆာကိုလည္း ေအာင္ႏိုင္ခပါေရ။ မင္းဗာႀကီးကအစျပဳလို႔ သီရိ
သုဓမၼရာဇာမင္း(၁၆၂ ၂-၁၆၈၂) အထိကို ဒုတိယေျမာက္ဦးေခတ္လို႔ဆိုရပါေမ။ ဒုတိ
ယေျမာက္ဦးေခတ္မင္းဆက္ရို႕က ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ကို ဘဂၤလားပင္လယ္ကမ္းၿခီမွာ အ
ေကာင္းဆံုးခံတပ္ၿမိဳ႕ႀကီးတစ္ၿမိဳ႕အျဖစ္ တည္ေဆာက္ႏိုင္ခရံုမက ရခိုင္တပ္မေတာ္ကို
လည္း ေခတ္မီတပ္မေတာ္အျဖစ္ တည္ေထာင္ခကတ္ပါေရ။ ၿခီလွ်င္တပ္သား တစ္
သန္း၊ဆင္တပ္ အင္အား(၁၅၀၀)နန္႔စစ္သွီ (၁၀၀၀၀) ရို႕ကို ပိုင္ဆိုင္ၿပီးေကအေျမာက္
လက္နက္ရို႕မွာ မရီြတြက္ႏိုင္ေအာင္မ်ားျပားေၾကာင္း၊ထို႔အျပင္ရီတပ္မွာ ပင္လယ္လိႈင္း
ပင္မ်ားျပားေၾကာင္းကို ႏိုင္ငံျခားမွတ္တမ္းရို႕က ဆိုထားပါေရ။ ဒုတိယေျမာက္ဦးေခတ္ အက်ယ္အဝန္းမွာလည္း အေနာက္ ဘဂၤါ(၁၂)ၿမိဳ႕နန္႔ ဟံသာဝတီကို ေအာင္ႏိုင္ခလို႕ ဧရာဝတီျမစ္ဝကၽြန္းေပၚေဒသအပါအဝင္ ေမာ္လၿမိဳင္ကမ္းရိုးတန္း အထိက်ယ္ျပန္႔ခပါ
ေရ။ေတာင္ငူကိိုဝိုင္းရံလာေရယိုးဒယားဘုရင္လူမ်ိဳးရို႕က ရခိုင္လူမ်ိဳးရို႕ကိုေဗာမားယိုင္
(ျမန္မာႀကီး) ဟာထိုအခ်ိန္ကစလို႔ သတ္မွတ္ခကတ္ပါေရ။ ထိုေခတ္ ရခိုင္တပ္မေတာ္
မွာ ေပၚတူဂီ ၊ယိုးဒယား ၊ဂ်ပန္ ၊ အင္းဝ ၊ဟံသာဝတီ ၊ ဘဂၤလားနန္႔မဂို စစ္သည္ရို႕ကို
ငွားရမ္းအသံုးျပဳခကတ္ပါေရ။ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ေတာ္မွာလည္း အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ
ေရာင္းဝယ္ေဖါက္ကားသည္႕ၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးတစ္ခုျဖစ္ၿပီးေက ေဒသတြင္ႏိုင္ငံရို႕အပါအ
ဝင္ အေနာက္ဥေရာပမွ ေပၚတူဂီ၊ဒတ္ခ်္ကုန္တိုက္ရို႕ ဖြင္႔လွစ္ေရာင္းဝယ္ ေဖါက္ကား
ခပါေရ။ ေရႊဒဂၤါး ၊ေငြဒဂၤါးရို႕ကိုလည္း ခပ္ႏွိပ္ ခန္႔ခြဲခလို႔ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕၏ ၾကြယ္ဝမႈ ၿမိဳ႕
ေတာ္ပမာဏမွာ ကမၻာအေနာက္ဘက္ဟိ အမ္စတာဒန္ၿမိဳ႕၊ လန္ဒန္ၿမိဳ႕ေတာ္ရို႕ နန္႔
တူညီေၾကာင္း ကို ႏိုင္ငံျခားမွတ္တမ္း ရို႕မွာတြိ႕ရပါေရ။
ယင္းပိုင္အဖက္ဖက္က တိုးတက္ျပည္႔စံုၿပီးေက အေရွ႕ေတာင္အာရွဘဂၤလားေဒသက
အထင္ကရႀကီးက်ယ္ခန္းနားေသာ ရခိုင္ႏိုင္ငံေတာ္ေျမာက္ဦးရီႊနန္းေတာ္ ပ်က္စီးလား
ရျခင္းအစမွာကား သီရိသုဓမၼမင္းကို မိဘုရားနတ္သွ်င္မယ္က ေလာင္းၾကက္စား ငကု
သလအမတ္နန္႔ ပူးေပါင္းဗ်ယ္ အဆိပ္ခတ္ၿပီး လုပ္ႀကံလီေရအတြက္ သီရိသုဓမၼရာဇာ
မင္း နတ္ရြာစံရပါလီေရ။ ထိုမင္းကြယ္လြန္ျခင္းနန္႔အတူ သက်သာဂီဝင္ မင္းမ်ိဳးလည္း
ျပဳတ္လီရပါေရ။ ရခိုင္သမိုင္းအစမာရယုက ဆိုဆို ကံရာဇာႀကီးကေျပာေျပာ ဓညဝတီ ၊ေဝသယလီနန္႔၊ေလးၿမိဳ႕၊ေျမာက္ဦးေခတ္ မင္းဆက္ရို႕မွာ သက်သာဂီဝင္ မင္းမ်ိဳးမင္း
ႏြယ္ရို႕ပင္ျဖစ္ပါေရ။
တတိယေျမာက္ဦးေခတ္ကို ေလာင္းၾကက္စား အမတ္ႀကီးငကုသလက နရပတိႀကီး
မင္း (၁၆၃၈-၁၆၄၅) ဘြဲ႔ကို ခံယူပနာ ေျမာက္ဦးထီးနန္းကို စိုးစံလီေရအခ်ိန္ကစလို႔
ရခိုင္ျပည္စည္းလံုးညီညြတ္မႈ အစစၿပိဳကြဲလာပါေရ။အရည္အခ်င္းဟိသူ ပညာဟိရို႕
လမ္းေပ်ာက္ကြယ္လားၿပီးေက ႏိုင္ငံျခားကုန္သြယ္မႈရို႕လည္း ရပ္ဆိုင္းလားေရ အ
တြက္ စီးပြားေရးလည္း က်ဆင္းလားပါေရ။
ထိုမင္းကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ တတိယေျမာက္ဦးေခတ္ မင္းဆက္ရို႕က တိုင္းျပည္အင္
အားကို ႀကိဳးစားတည္ေဆာက္ခကတ္ေကလဲ အယင္ေျမာက္ဦးေခတ္ကိုလိုက္မမွီပါ
ဗ်ယ္။ တစတစနန္႔ အဖက္ဖက္က ယိုယြင္းနိန္ေရအခ်ိန္မွာ အေရအခ်င္းညံ႔ဖ်င္းေရ
ဥဂၢါမလမင္း (၁၆၇၄-၁၆၈၅)ကိုကိုယ္ရံေတာ္တပ္ဖြဲ႔ကလုပ္ၾကံလို႔ ကြယ္လြန္လားေရ
အခါ ထိုတပ္ဖြဲ႔ကပင္ ဘုရင္ရို႕ကိုနန္းတင္နန္းခ် ၿပဳလုပ္ၿပီးေက (၂၅)ႏွစ္တိုင္တိုင္ အ
ထိမ္းအကြပ္မရွိ လုပ္ခကတ္ေတအတြက္ ရခိုင္ျပည္မွာ နန္းလုမႈ ပုန္ကန္ျခားနားမႈရို႕
မ်ားလာပါေရ။နဂအဘယရာဇာမင္း(၁၇၄၃- ၁၇၆ ၁)ထီးနန္းရလာေရအခါမွ တိုင္း
ျပည္ကို အခက္အခဲၾကားက(၁၉)ႏွစ္တိုင္တိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ခပါေရ။ ထိုမင္းကြယ္လြန္
ၿပီးေနာက္တစ္ဆက္တည္း(၁၇၆၂)ခုႏွစ္မွာ ရခိုင္ျပည္သမိုင္းမွာ အဆိုးရြားဆံုးငလွ်င္
ႀကီးလႈပ္ခတ္လီေရအတြက္ ပင္လယ္လိႈင္းလံုးႀကီးရို႕ေၾကာင္႔ ရီလႊမ္းမိုးမႈခံရပနာ
ဆန္စပါးထုတ္လုပ္မႈထိခိုက္လားပါေရ။ကံၾကမၼာဆိုးရို႕က တစ္ခုၿပီးတစ္ခုလိုက္လာလို႔
(၁၈)ရာစုေႏွာင္းပိုင္းကာလရို႕မွာ ေျမာက္ဦးေခတ္၏ အနိဌာရံုကာလလို႔ဆိုရပါ
ေမ။ နန္းလုမႈ ၊ပုန္ကန္မႈရို႕မ်ားျပားလာၿပီးေက စီးပြားေရက်ဆင္းမႈ မၿငိမ္မသက္မႈရို႕
အႀကိမ္ႀကိမ္ႀကံဳတိြလာရပါေရ။ စႏၵသတိသရာဇာေနာင္ဘြဲ႕အမည္ ဓမၼရာဇာ(၁၇၇၇-
၁၇၈၂)မင္း နန္းသက္ (၅)ႏွစ္ အတြင္းမွာပင္ပုန္ကုန္မႈ (၂၅)မႈနန္႔ၾကံဳတိြခရပါေရ။ ထို
မင္းကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ အမႈးအမတ္ရို႕က ရမ္းၿဗဲစားလက္ဝဲျပန္ သတိုးေအာင္ကို မင္းေျမာက္ကတ္လို႕မဟာသမၼတရာဇာ(၁၇၈၂-၁၇၈၅) ဘြဲ႔ကို ခံယူပနာေျမာက္ဦး
ထီးနန္းကို ေနာက္ဆံုးမင္းအျဖစ္ စိုးစံအုပ္ခ်ဳပ္ခပါေရ။ ထိုမင္းနန္းတက္လို႔(၂)ႏွစ္ အ
တြင္းမွာ ျပည္တြင္းဆူပူမႈကို ၿငိမ္ေအာင္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခေကေလ႔ ရီႀကီးျခင္း ၊ သဘာ
ဝေဘးအႏၱရာယ္ က်ေရာက္လာလို႕ရခိုင္ျပည္၏စပါးက်ီျဖစ္ေသာ ကုလားတန္ျမစ္ဝန္း
တစ္ေလ်ွာက္ေဒသရိုု႕မွာ ပ်က္စီးဆံုရႈံးမႈရို႕ၾကံဳတိြ႕ျဖစ္ခပါေရ။
ယင္းအျဖစ္အပ်က္ျဖစ္ၿပီးေနာက္ (၅)လၾကာေရအခါ ေျမာက္ဦးထီးနန္းကို ရယူခ်င္ေရ
အမ်ိဳးသားသစၥာေဖာက္ငသံေဒြ ဦးေဆာင္ေရအဖြဲ႔က အမရပူရမင္းဘိုးေတာ္ဘုရားကို ပင္႔ေဆာင္လီေရအတြက္ အမရပူရတပ္ရို႕ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ေတာ္ကို ခ်ီတက္သိမ္းပိုက္လာ
ရာ(၁၇၈၅ ခု ဇႏၷဝါရီလ(၁) ရက္နိန္႕မွာ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ေတာ္ က်ဆံုးလားလီပါ ေရ။ ၿမိဳ႕
ေတာ္က်ဆံုးၿပီး (၉)ရက္အၾကာမွာ ရခိုင္ဘုရင္ကိုဖမ္းမိေရအတြက္ ထိုအခ်ိန္ကစလို႔
ရခိုင္ႏိုင္ငံေတာ္အ ခ်ဳပ္အျခာအာဏာက်ဆံုးလားရလီပါေရ။ရခိုင္ရို႕က်ဆံုးျခင္းနန္႔အ
တူ မဟာမုနိဘုရား၊မုနိေလးဆူ၊ရဟန္းပညာဟိ လူပညာဟိ ၊ ေျမာက္မ်ားစြာ ၊ စာပီ ၊
ယိုင္ေက်းမႈ ၊ အေျမာက္လက္နက္ ၊ ရီျပင္ရီေအာက္ ၊ ၿမီျပင္ၿမီေအာက္ ၊သံယံဇာတရို႕
ဆံုးရံႈးလားရလီပါေရ။ ထိုထက္မက ဆံုးရံႈးလိုက္ရစြာက ရခိုင္သူရခိုင္သားရို႕ သူတလူ
ငါတမင္းစိတ္နန္႔ စည္းလံုးညီညြတ္မႈ ရို႕ပ်က္ျပားလားစြာပင္ျဖစ္ပါေရ။
ရခိုင္သူရခိုင္သူအေပါင္းရို႕ ရခိုင္ျပည္အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ က်ဆံုးခလီေကေလ႔ တိုင္း
ျပည္နန္႔လူမ်ိဳးမေပ်ာက္သိပါ ရခိုင္ျပည္ ရခိုင္လူမ်ိဳး ကမၻာတည္ရြိ တည္ၿမဲစီဖို႔ စည္းလံုး
ညီညြတ္ဖို႔ အခ်ိန္တန္ပါဗ်ယ္လို႔ (၂၂၈)ႏွစ္ျပည္႔ ရခိုင္အခ်ဳပ္အျခာအာဏာက်ဆံုးေရ
နိန္႔ အမွတ္တရတိုက္တြန္းလိုက္ရပါေရ။
ငါအမ်ိဳးခ်စ္ သူလဲခ်စ္နန္႔
မ်ိဳးခ်စ္မ်ားစြာ ဟ္ျငားေသာ္လည္း
ရခိုင္ဧက ေဒြးမရဟု
မ်ိဳးျခားဆိုရိုး နာမဆိုးကို
ပယ္ဖ်က္ဝန႔္လူ ဇာသူဟိလဲ
ေခၚေတာင္းဝံ႔လား။
အေနာင္
ေသြးသင္႔သစၥာ
ေက်ာက္ေတာ္ေက်းလက္ - သရက္အုပ္ရြာ
ကမၻာေက်ာ္ၿပီ - ဦးေက်ာ္ေမာင္ေရႊ
ေသေန႔မလြတ္ - လယ္ေတာစပ္မွာ
ဝပ္စင္းလဲေလ်ာင္း - သူ႔အေလာင္းကား
မၾကားဝံ႔ မျမင္ခ်င္ - မေတြးထင္လည္း
ရာဇဝင္ေတာ႔တင္ခဲ႔ၿပီ။
သူေသသည္မွာ - ဇရာမရဏ
ဒုကၡေၾကာင္႔လည္း မဟုတ္ပါ၊
သူေသသည္မွာ - ေရာဂါဘယ
ေဝဒနာေၾကာင္႔လည္းမဟုတ္ပါ၊
သူေသသည္မွာ - အဆိပ္ျပင္းမိ
ပိုးထိ၍လည္းမဟုတ္ပါ။
သူေသသည္မွာ - မေတာ္တဆ
ထိရွ၍လည္းမဟုတ္ပါ၊
သူေသသညမွာ - စားရိကၡာကင္း
ထမင္းငတ္၍ မဟုတ္ပါ။
သူေသသည္မွာ သူ႔ပတ္ဝန္းက်င္
လည္ကြင္းျပင္လည္း သန္႔စင္စပါး
ေသြးေႏွာသြားၿပီ စပါးစိုက္ခင္း
လယ္ကန္သင္းလည္း တလင္းေသြးအိုင္
ေသြးၿဖိဳင္ၿဖိဳင္ႏွင္႔။
စပါးေရႊဝါ ရြက္ညွာညြန္႔ဖူး
ေသြးရည္လူးၿပီး မူးေမ႔သည္ေယာင္
ေတာင္ေျမာက္ယိမ္းႏြဲ႔ ေပ်ာ႔ေခြငဲ႔ကာ
ေလသဲ႔သဲ႔ႏွင္႔ ေလယူသင္႔ရာ
ေသြးသင္႔သစၥာဆိုခဲ႔ၿပီ။
သူေသသည္မွာ ဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္
ဓါးထက္ထက္ျဖင္႔ ရက္ရက္စက္စက္
လည္ပင္းထက္ကို အခ်က္တစ္ရာ မကပါဘူး။
ခုတ္ရာမို႔မို႔ ေသြးစို႔စို႔ျဖင္႔
ရင္႔နင္႔မေျဖသာ ရင္ထင္႔မေၾကစရာ
ရင္သင္႔ေဝဒနာကို ရင္မွာျပြတ္သိပ္
ရင္ထဲပိတ္ၿပီး ေသာ႔ခ်ိပ္၍လည္း မထားခ်င္။
ဗုဒၵေဂါတမ ၾကြခ်ီခဲ႔ရာ
ေသလာဂီရိ သမိုင္းရွိသည္
မုနိမဟာ စႏၵာသူရိယ
ဘဝမင္းတရား ဘုရားရွင္ေက်ာ္
ဦးစြာပင္႔ဖိတ္ သစၥာရိပ္ႏွင္႔
ဗ်ာဒိတ္ေအာင္ေျမ တို႔ဌာေန။
ဤေျမသမိုင္း ရိုင္း၍ေက်ာ္ၿပီ
ဦးေက်ာ္ေမာင္ေရႊ ဤေျမ ဤေရ
ေက်ာက္ေတာ္ေျမမွာ အေသမလွ
ဘဝကံခ်ြတ္ ရုန္းမလြတ္သာ
ဝ႗္ေၾကြးတင္ရစ္ ေသတြင္းနစ္ခဲ႔။
သူ႔ေျမက်ဴးေက်ာ္ သူရြာမီးရိႈ႕
ကုလားမ်ိဳးတို႔ ဆိုးသြမ္းယုတ္မာ
ရက္စက္ပါေပ႔ ဤေျမ႔သခင္
ေက်းဇူးရွင္ကို မတင္ေက်းဇူး
မဆပ္ဖူးပဲ လူသတ္က်ဴးကာ
မိစၦာေခြးဇာတ္ ခင္းၾကၿပီ။
အရိပ္ေနလွ်က္ အခက္ခ်ိဳးခ်ိဳး
အညွိဳးအေတး ေသြးေအးေအးျဖင္႔
နီးေဝးမေရွာင္ ရာေထာင္သတ္ဖို႔
ဂ်ီဟဒ္စစ္ပြဲ နိဒါန္းလား။
ဤေျမက်ဴးေက်ာ္ ေခၚေတာ႔ဘဂၤါလီ
ၾကံစည္ၾကိဳတင္ သတ္ကြင္းဆင္၍
အရွင္လတ္လတ္ လည္လွီးျဖတ္သည္။
သတ္သည္႔႑ာန္ တာလီဘန္လား
ထင္ေယာင္မွားမိ ကုလားလူစုတ္
သူသတ္ယုတ္ကို ပုဒ္မ ပုဒ္ထီး
ဖမ္းဆီးမိန္႔လည္း မၾကားရ။
တရားဥပေဒ နယ္ေျမစိုးမိုး
ေခါင္ရိုးက်ိဳးေတာ႔ ကိုယ္က်ိဳးရွာသမား
လဘ္စားလဘ္ယူ ဝမ္းစာခ်ဴၾက
ျပည္သူရခိုင္ မိႈင္မေနႏွင္႔
သင္႔တင္႔ရာတြဲ လက္ခ်င္းဆြဲ၍
တိုက္ပြဲဝင္ဖို႔ ျပင္ၾကေလာ။
ဓည ရမၼာ ဒြါရာေမဃ
ဝတီေလးရပ္ ညီညြတ္စည္းရံုး
ထီးသုဥ္း နန္းသုဥ္း ၿမိဳ႕သုဥ္းမခံ
ဇာတိမာန္ျဖင္႔ ရန္ဟူသမွ်
ရရာစြဲကိုင္ အႏိုင္တိုက္ထုတ္
မ်ိဳးျဖဳတ္ဖို႔ရာ ရွိေတာ႔သည္။
တစ္ေယာက္ေသက တရာသတ္မွ
ေတာ္ကာက်မည္ ဤကား ရခိုင္သား
ဤကား ရခိုင္ျပည္ ရခိုင္႔ေသြးသည္
ရဲရဲနီ၏ အီစေရးထံုး က်င္႔သံုးပါမွ
ရကၡျပည္သာရွိလိမ္႔မည္။
ဥိးေက်ာ္ေမာင္ေရႊ
ေရာက္ေလရာမွ အမွ်ရ၍
ဘဝေကာင္းမႈ ဒါနဆုကို
သာဓုေခၚပါ ငါတို႔ျပည္သူ
ေသြးဆူဆူျဖင္႔ အပူမီးသင္႔
ရင္ထဲနင္႔လည္း
ေသြးသင္႔သစၥာဆိုေနမည္၊
ေသြးသင္႔ေသြးေႀကြးဆပ္ပါမည္။
ဦးေက်ာ္ေမာင္ေရႊ
ေကာင္းရာဘံုမွာ စံေပ်ာ္ေလ၊
ေကာင္းရာသုဂတိ လားပါေစ။
လွေအးေမာင္
တိုက်ိဴ ၊ဂ်ပန္
(၂၀၁၂ - ၉ - ၁၅ )
(၈) တန္းေက်ာင္းသားအရြယ္မွာ ကဗ်ာေရးစပ္နည္းကို သင္ၾကားေပးခဲ႔ေသာ
ဆရာစစ္ေတြညိဳသန္႔ႏွင္႔ ရခိုင္ သမိုင္းသုေတသီ ဆရာသွ်င္အုန္း တို႔အား ဤ
ကဗ်ာျဖင္႔ ဦးခိုက္ ကန္ေတာ႔လိုက္ပါသည္။
0 comments:
Post a Comment